భారతదేశంలో టోల్ చెల్లింపును సులభతరం చేయడానికి ప్రవేశపెట్టిన FASTag వ్యవస్థ గత కొన్ని సంవత్సరాలుగా విస్తృతంగా అమలు చేయబడుతోంది. ఇటీవల 2025 ఆగస్టు 15న భారత స్వాతంత్ర్య దినోత్సవం సందర్భంగా FASTag వార్షిక పాస్ ప్రవేశపెట్టబడింది. అయితే ఈ వార్షిక పాస్ అన్ని ఎక్స్‌ప్రెస్‌వేలు మరియు హైవేలపై వర్తించదని తెలిసిన విషయం. ఇందులో కొన్ని ముఖ్యమైన ఎక్స్‌ప్రెస్‌వేలు మరియు హైవేలు మినహాయించబడ్డాయి.
FASTag వార్షిక పాస్ గురించి ప్రాథమిక వివరాలు
FASTag వార్షిక పాస్ అనేది రూ. 3,000 వార్షిక రుసుముతో ప్రవేశపెట్టబడిన ఒక ప్రత్యేక పథకం. ఈ పాస్ ఉన్న వాహన యజమానులు ఒక సంవత్సరం వ్యవధిలో లేదా 200 ట్రిప్స్ పూర్తయ్యే వరకు (ఏది ముందు వస్తుందో) ఉచిత టోల్ ప్రయాణం చేయవచ్చు. అయితే ఈ వార్షిక FASTag పాస్ కేవలం ప్రైవేట్, వాణిజ్యేతర వాహనాలకు మాత్రమే వర్తిస్తుంది. ఈ పథకం ప్రధానంగా కార్లు, జీప్లు, వ్యాన్లు వంటి వ్యక్తిగత వాహనాలకు మాత్రమే వర్తిస్తుంది. టాక్సీలు, బస్సులు, ట్రక్కులు మరియు ఇతర వాణిజ్య వాహనాలకు ఈ వార్షిక పాస్ వర్తించదు.
FASTag వార్షిక పాస్ వర్తించని ఎక్స్‌ప్రెస్‌వేల జాబితా
ఉత్తర ప్రదేశ్ రాష్ట్ర ఎక్స్‌ప్రెస్‌వేలు
FASTag వార్షిక పాస్ వర్తించని ప్రధాన ఎక్స్‌ప్రెస్‌వేలలో ఉత్తర ప్రదేశ్ రాష్ట్రంలో ఉన్న నాలుగు ముఖ్యమైన ఎక్స్‌ప్రెస్‌వేలు ఉన్నాయి:
- యమున ఎక్స్‌ప్రెస్‌వే – ఇది గ్రేటర్ నోయిడాను ఆగ్రాతో కలిపే ముఖ్యమైన ఎక్స్‌ప్రెస్‌వే
- పూర్వాంచల్ ఎక్స్‌ప్రెస్‌వే – లక్నో నుండి గాజీపూర్ వరకు విస్తరించిన దీర్ఘ ఎక్స్‌ప్రెస్‌వే
- బుందేల్ఖండ్ ఎక్స్‌ప్రెస్‌వే – చిత్రకూట్ నుండి ఇటావా వరకు ఉన్న ఎక్స్‌ప్రెస్‌వే
- ఆగ్రా-లక్నో ఎక్స్‌ప్రెస్‌వే – ఆగ్రా మరియు లక్నోలను కలిపే ప్రధాన మార్గం
- మీరట్ ఎక్స్‌ప్రెస్‌వే – ఢిల్లీని మీరట్‌తో కలిపే ఎక్స్‌ప్రెస్‌వే
ఈ ఎక్స్‌ప్రెస్‌వేలన్నీ ఉత్తర ప్రదేశ్ రాష్ట్ర ప్రభుత్వ నిర్వహణలో ఉన్న కారణంగా ఫాస్ట్‌ట్యాగ్ వార్షిక పాస్ ఇక్కడ వర్తించదు.
మహారాష్ట్ర రాష్ట్ర ఎక్స్‌ప్రెస్‌వేలు
మహారాష్ట్రలో FASTag వార్షిక పాస్ వర్తించని ప్రధాన మార్గాలు:
- పుణె-ముంబై ఎక్స్‌ప్రెస్‌వే – మహారాష్ట్రలోని అత్యంత ముఖ్యమైన ఎక్స్‌ప్రెస్‌వే
- సమృద్ధి మహామార్గ్ (హిందూస్తాన్ మరాఠా మార్గ్) – మహారాష్ట్ర సమృద్ధి ఎక్స్‌ప్రెస్‌వే
- ఇతర పురపాలక/ఎక్స్‌ప్రెస్‌వే టోల్ బూత్‌లు
మహారాష్ట్రలో NHAI మరియు MoRTH నిర్వహణలో ఉన్న 96 నిర్దేశిత టోల్ ప్లాజాలలో మాత్రమే FASTag వార్షిక పాస్ వర్తిస్తుంది.
ఇతర రాష్ట్రాల ఎక్స్‌ప్రెస్‌వేలు
కేంద్ర ప్రభుత్వ నిర్వహణలో లేని ఇతర రాష్ట్రాల ఎక్స్‌ప్రెస్‌వేలు మరియు హైవేలపై కూడా FASTag వార్షిక పాస్ వర్తించదు. వీటిలో:
- గుజరాత్, రాజస్థాన్, కర్ణాటక వంటి రాష్ట్రాలలో రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు నిర్వహించే ఎక్స్‌ప్రెస్‌వేలు
- ప్రైవేట్ కంపెనీలు నిర్వహించే హైవేలు మరియు ఎక్స్‌ప్రెస్‌వేలు
- పురపాలక సంస్థలు నిర్వహించే రోడ్లు
FASTag వార్షిక పాస్ వర్తించే మార్గాలు
FASTag వార్షిక పాస్ కేవలం NHAI (నేషనల్ హైవేస్ అథారిటీ ఆఫ్ ఇండియా) మరియు MoRTH (రోడ్ ట్రాన్స్‌పోర్ట్ అండ్ హైవేస్ మంత్రిత్వ శాఖ) నిర్వహణలో ఉన్న నేషనల్ హైవేలు మరియు ఎక్స్‌ప్రెస్‌వేలపై మాత్రమే వర్తిస్తుంది.
ఉదాహరణకు:
- ఢిల్లీ-ముంబై ఎక్స్‌ప్రెస్‌వే వంటి కేంద్ర నిర్వహణలో ఉన్న మార్గాలపై వర్తిస్తుంది
- దేశవ్యాప్తంగా ఉన్న NHAI నిర్వహణలో ఉన్న నేషనల్ హైవేలపై వర్తిస్తుంది
ఫాస్ట్‌ట్యాగ్ వార్షిక పాస్ యాక్టివేషన్ ప్రక్రియ
FASTag వార్షిక పాస్ పొందాలంటే వాహన యజమానులు ఈ దశలను అనుసరించాలి:
- రాజ్మార్గ్ యాత్రా యాప్ లేదా NHAI వెబ్‌సైట్ ద్వారా దరఖాస్తు చేయండి
- వాహన వివరాలను సమర్పించండి
- రూ. 3,000 చెల్లింపు చేయండి
- కొన్ని గంటల్లో కన్ఫర్మేషన్ వస్తుంది
- ఈ పాస్ సాధారణ ఫాస్ట్‌ట్యాగ్ ఖాతాతో పాటు పని చేస్తుంది
FASTag వార్షిక పాస్ యొక్క పరిమితులు
వాహన రకాల పరిమితులు
FASTag వార్షిక పాస్ కేవలం ప్రైవేట్, వాణిజ్యేతర వాహనాలకు మాత్రమే వర్తిస్తుంది:
- కార్లు, జీప్లు, వ్యాన్లు – అర్హత ఉంది
- టాక్సీలు – అర్హత లేదు
- బస్సులు – అర్హత లేదు
- ట్రక్కులు – అర్హత లేదు
- ఇతర వాణిజ్య వాహనాలు – అర్హత లేదు
భౌగోళిక పరిమితులు
FASTag వార్షిక పాస్ యొక్క భౌగోళిక పరిమితులు స్పష్టంగా ఉన్నాయి. కేంద్ర ప్రభుత్వ నిర్వహణలో లేని ఏ మార్గంపై అయినా ఈ పాస్ వర్తించదు.
ఆర్థిక పరిమితులు
ఈ పాస్ పార్కింగ్ రుసుములను కవర్ చేయదు. అలాగే వాణిజ్య వాహనాల టోల్స్‌ను కూడా కవర్ చేయదు.
రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు మరియు కేంద్ర ప్రభుత్వం మధ్య వ్యత్యాసం
FASTag వార్షిక పాస్ వర్తించకపోవడానికి ప్రధాన కారణం అధికార క్షేత్రాల వ్యత్యాసం. కేంద్ర ప్రభుత్వం NHAI ద్వారా నిర్వహించే మార్గాలపై మాత్రమే ఈ పథకం వర్తిస్తుంది. రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు నిర్వహించే ఎక్స్‌ప్రెస్‌వేలు మరియు హైవేలపై వర్తించదు. ఉత్తర ప్రదేశ్‌లోని యమున ఎక్స్‌ప్రెస్‌వే, పూర్వాంచల్ ఎక్స్‌ప్రెస్‌వే వంటి మార్గాలు రాష్ట్ర ప్రభుత్వం నిర్వహణలో ఉన్న కారణంగా FASTag వార్షిక పాస్ ఇక్కడ పని చేయదు.
వ్యూహాత్మక ప్రాముఖ్యత
ఫాస్ట్‌ట్యాగ్ వార్షిక పాస్ భారతదేశంలో డిజిటల్ చెల్లింపుల వ్యవస్థను మరింత బలోపేతం చేయడంలో ముఖ్యమైన దశగా పరిగణించబడుతోంది. అయితే ఇది కేవలం కేంద్ర ప్రభుత్వ నిర్వహణలో ఉన్న మార్గాలకు మాత్రమే పరిమితమైండడం వల్ల దాని వ్యాప్తిలో పరిమితులు ఉన్నాయి.
సిఫార్సులు మరియు సూచనలు
వాహన యజమానులకు సలహా
FASTag వార్షిక పాస్ కొనుగోలు చేయాలని భావిస్తున్న వాహన యజమానులు ఈ విషయాలను దృష్టిలో ఉంచుకోవాలి:
- మీరు ప్రధానంగా ఏ మార్గాలను ఉపయోగిస్తారో గుర్తించండి
- ఆ మార్గాలు NHAI నిర్వహణలో ఉన్నాయా లేదా అని నిర్ధారించుకోండి
- రాష్ట్ర ఎక్స్‌ప్రెస్‌వేలను ఎక్కువగా వాడేవారు ఈ పాస్ కొనడంలో లాభం ఉండకపోవచ్చు
భవిష్యత్తులో రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు మరియు కేంద్ర ప్రభుత్వం మధ్య సమన్వయంతో ఫాస్ట్‌ట్యాగ్ వార్షిక పాస్ యొక్క వ్యాప్తిని పెంచే అవకాశాలు ఉన్నాయి. అయితే ప్రస్తుతానికి ఇది కేవలం కేంద్ర నిర్వహణలో ఉన్న మార్గాలకు మాత్రమే పరిమితమై ఉంది.
ముగింపు
ఫాస్ట్‌ట్యాగ్ వార్షిక పాస్ భారతదేశంలో టోల్ చెల్లింపు వ్యవస్థను సులభతరం చేయడంలో ఒక ముఖ్యమైన అడుగు అయినప్పటికీ, దాని పరిమితులను అర్థం చేసుకోవడం అవసరం. ముఖ్యంగా ఉత్తర ప్రదేశ్, మహారాష్ట్ర వంటి రాష్ట్రాలలో ఉన్న ప్రధాన ఎక్స్‌ప్రెస్‌వేలపై ఈ పాస్ వర్తించకపోవడం వాహన యజమానులు గుర్తుంచుకోవాలి. కనుక FASTag వార్షిక పాస్ కొనుగోలు చేయాలని భావిస్తున్న వారు తమ ప్రయాణ మార్గాలను జాగ్రత్తగా అంచనా వేసి నిర్ణయం తీసుకోవాలి.