భారతదేశంలో ఆదాయపు పన్ను చట్టం 1961 కింద, ఒక వ్యక్తి తన ఇంట్లో ఎంత నగదు నిల్వ ఉంచుకోవచ్చో అనేదానిపై నిర్దిష్ట పరిమితి లేదు. అయితే, పెద్ద మొత్తంలో నగదు నిల్వ ఉంచినప్పుడు, ఆ నగదుకు సంబంధించిన మూలాన్ని Income Tax శాఖ అధికారులు అడిగితే, దానికి సరైన వివరణ ఇవ్వడం చాలా ముఖ్యం. ఇది ఆదాయపు పన్నుకు సంబంధించిన ఒక ముఖ్యమైన అంశం.
నగదు నిల్వకు సంబంధించిన నియమాలు
- నగదు మూలం: ఇంట్లో ఉన్న నగదుకు సరైన మూలాన్ని చూపించగలగాలి. ఈ నగదు వేతనం, వ్యవసాయ ఆదాయం, పాత పొదుపులు, బహుమతులు, లేదా వారసత్వం ద్వారా వచ్చి ఉండవచ్చు.
- పత్రాలు: మీ వద్ద ఉన్న నగదుకు సంబంధించిన పత్రాలు మరియు ఆధారాలు ఉంటే, ఆదాయపు పన్ను శాఖ అడిగినప్పుడు వాటిని చూపించవచ్చు. ఉదాహరణకు, మీరు మీ పొదుపులను చూపించాలనుకుంటే, బ్యాంక్ స్టేట్‌మెంట్‌లు లేదా డిపాజిట్ రశీదులను చూపించవచ్చు.
- ఆదాయపు పన్ను రిటర్నులు: మీరు ఆర్జించిన ఆదాయంపై సరైన విధంగా పన్ను చెల్లించి, ఆదాయపు పన్ను రిటర్నులలో చూపించి ఉండాలి. మీరు ఏ విధంగా సంపాదించిన ఆదాయమైనా, దానిపై కచ్చితంగా పన్ను చెల్లించాల్సిన బాధ్యత ఉంది.
- పెద్ద మొత్తంలో నగదు డిపాజిట్లు: ఒక ఆర్థిక సంవత్సరంలో రూ.10 లక్షలు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ మొత్తంలో బ్యాంక్ అకౌంట్లో డిపాజిట్ చేసినప్పుడు, బ్యాంకులు ఈ సమాచారాన్ని ఆదాయపు పన్ను శాఖకు తెలియజేస్తాయి. ఈ సమాచారం వార్షిక సమాచార నివేదిక (AIS) మరియు ట్యాక్స్ ఫైనాన్షియల్ స్టేట్‌మెంట్ (TIS) లో ప్రతిబింబిస్తుంది.
నగదు లావాదేవీలకు సంబంధించిన పరిమితులు
- ఒకే లావాదేవీకి నగదు పరిమితి: ఒకే లావాదేవీలో రూ. 2 లక్షలకు మించి నగదు తీసుకోకూడదు, ఇవ్వకూడదు. ఈ నియమాన్ని Income Tax చట్టం 1961 లోని సెక్షన్ 269ఎస్ఎస్ (269SS) కింద నిషేధించారు. ఈ లావాదేవీలో మీరు ఏవైనా సరుకులు, సేవల కోసం నగదు చెల్లింపులు లేదా స్వీకరించడం జరిగితే, దానిపై ఈ నియమం వర్తిస్తుంది.
- నగదు బహుమతులు: మీ వద్ద ఉన్న నగదు బహుమతి రూపంలో వచ్చి ఉంటే, ఆ బహుమతి విలువ రూ. 50,000 కంటే ఎక్కువ ఉంటే, దానిపై Income Tax చెల్లించాల్సిన బాధ్యత మీకు ఉంటుంది. అయితే, కొన్ని సందర్భాలలో ఈ పరిమితి వర్తించదు. ఈ నియమం ఆదాయపు పన్ను చట్టం 1961 సెక్షన్ 56(2) కింద వస్తుంది. ఉదాహరణకు, బంధువుల నుండి వచ్చిన బహుమతులు, వివాహంలో వచ్చిన బహుమతులు, మరియు వారసత్వంగా వచ్చిన ఆస్తికి సంబంధించిన బహుమతులకు ఈ పరిమితి వర్తించదు.
- ఆస్తి కొనుగోలు: స్థిరాస్తిని నగదుగా కొనుగోలు చేయడానికి ఎలాంటి పరిమితి లేదు. అయితే, రూ. 20,000 లేదా అంతకంటే ఎక్కువ విలువైన ఆస్తి కొనుగోలు చేస్తే, దానిని బ్యాంక్ ద్వారా చెల్లించాలి. ఈ నియమాన్ని ఆదాయపు పన్ను చట్టం 1961 లోని సెక్షన్ 269టీడీ (269TD) కింద నిషేధించారు.
- ఆదాయపు పన్ను లావాదేవీలు: ఒక ఆర్థిక సంవత్సరంలో రూ. 20 లక్షలు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ మొత్తంలో ఒక బ్యాంక్ నుండి నగదు ఉపసంహరించుకుంటే, బ్యాంకులు ఈ సమాచారాన్ని ఆదాయపు పన్ను శాఖకు తెలియజేస్తాయి. ఈ లావాదేవీపై పన్ను విధింపు జరగవచ్చు.
- హెల్త్ ఇన్సూరెన్స్ ప్రీమియం: హెల్త్ ఇన్సూరెన్స్ ప్రీమియం చెల్లింపులు, జీవిత బీమా పాలసీ ప్రీమియం చెల్లింపులు నగదు రూపంలో చెల్లించడానికి పరిమితి ఉంది. ఒక సంవత్సరంలో, ఒక వ్యక్తి హెల్త్ ఇన్సూరెన్స్ ప్రీమియం కోసం నగదు రూపంలో చెల్లించగలిగే గరిష్ట మొత్తం రూ. 25,000. జీవిత బీమా ప్రీమియం నగదు రూపంలో చెల్లించడానికి పరిమితి ఉంది.
- క్యాష్ గిఫ్ట్స్: ఒక వ్యక్తి రూ. 20,000 లేదా అంతకంటే ఎక్కువ విలువైన బహుమతిని నగదు రూపంలో ఇవ్వకూడదు. ఈ బహుమతి ఏదైనా సందర్భంలో లేదా ఒకే సమయంలో ఇచ్చినట్లయితే, ఈ పరిమితి వర్తిస్తుంది.
- విదేశీ లావాదేవీలు: విదేశాలలో నివసించే వారు రూ. 50,000 లేదా అంతకంటే ఎక్కువ మొత్తాన్ని భారతదేశంలో ఉన్నవారికి నగదు రూపంలో పంపకూడదు. ఈ నియమం ఆదాయపు పన్ను చట్టం 1961 సెక్షన్ 269SS కింద వస్తుంది.
- విద్యా రుణాలు: మీరు విద్యా రుణం తీసుకున్నట్లయితే, నగదు రూపంలో చెల్లించడానికి పరిమితి ఉంది. ఈ పరిమితి రూ. 10,000.
- రవాణా ఖర్చుల చెల్లింపులు: రవాణా ఖర్చులను ఒక సంవత్సరంలో ఒక వ్యక్తి రూ. 10,000 లేదా అంతకంటే ఎక్కువ మొత్తంలో నగదు రూపంలో చెల్లించకూడదు.
- కంపెనీ లావాదేవీలు: కంపెనీల విషయానికి వస్తే, రూ. 20,000 లేదా అంతకంటే ఎక్కువ మొత్తంలో రుణాలను, అడ్వాన్సులను నగదు రూపంలో ఇవ్వకూడదు, తీసుకోకూడదు. ఈ నియమాన్ని ఆదాయపు పన్ను చట్టం 1961 లోని సెక్షన్ 269SS కింద నిషేధించారు.
ఆదాయపు పన్ను శాఖకు తెలియజేయాల్సిన లావాదేవీలు
ఆదాయపు పన్ను శాఖకు బ్యాంకులు మరియు ఇతర ఆర్థిక సంస్థలు కొన్ని లావాదేవీల గురించి తెలియజేయాలి. ఈ సమాచారం వార్షిక సమాచార నివేదిక (AIS) మరియు ట్యాక్స్ ఫైనాన్షియల్ స్టేట్‌మెంట్ (TIS) లో ఉంటుంది. ఈ లావాదేవీలు కింద ఇవ్వబడ్డాయి:
- బ్యాంక్ అకౌంట్లో నగదు డిపాజిట్లు: ఒక ఆర్థిక సంవత్సరంలో, సేవింగ్స్ అకౌంట్లో రూ.10 లక్షలు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ మొత్తంలో నగదు డిపాజిట్ చేస్తే, బ్యాంక్ ఈ సమాచారాన్ని ఆదాయపు పన్ను శాఖకు తెలియజేస్తుంది. కరెంట్ అకౌంట్లో రూ. 50 లక్షలు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ మొత్తంలో నగదు డిపాజిట్ చేస్తే, బ్యాంక్ ఈ సమాచారాన్ని ఆదాయపు పన్ను శాఖకు తెలియజేస్తుంది.
- క్రెడిట్ కార్డ్ బిల్లులు: క్రెడిట్ కార్డ్ బిల్లుల చెల్లింపులు నగదు రూపంలో చేస్తే, రూ.1 లక్ష లేదా అంతకంటే ఎక్కువ మొత్తంలో ఒక ఆర్థిక సంవత్సరంలో చెల్లించినప్పుడు, క్రెడిట్ కార్డ్ జారీ చేసే సంస్థ ఈ సమాచారాన్ని ఆదాయపు పన్ను శాఖకు తెలియజేస్తుంది.
- ఆస్తి కొనుగోలు: ఒక వ్యక్తి స్థిరాస్తిని కొనుగోలు చేయడానికి రూ. 30 లక్షలు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ మొత్తంలో నగదు చెల్లిస్తే, రిజిస్ట్రార్ కార్యాలయం ఈ సమాచారాన్ని ఆదాయపు పన్ను శాఖకు తెలియజేస్తుంది.
- షేర్ల కొనుగోలు: ఒక వ్యక్తి షేర్ల కొనుగోలు చేయడానికి నగదు రూపంలో చెల్లింపులు చేస్తే, రూ. 10 లక్షలు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ మొత్తంలో ఒక ఆర్థిక సంవత్సరంలో చెల్లించినప్పుడు, ఈ సమాచారాన్ని ఆదాయపు పన్ను శాఖకు తెలియజేస్తారు.
- నగదు ఉపసంహరణలు: ఒక ఆర్థిక సంవత్సరంలో, ఒక వ్యక్తి బ్యాంక్ అకౌంట్ నుండి రూ.20 లక్షలు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ మొత్తంలో నగదు ఉపసంహరించుకుంటే, బ్యాంక్ ఈ సమాచారాన్ని ఆదాయపు పన్ను శాఖకు తెలియజేస్తుంది.
నగదు నిల్వ గురించి సరైన వివరణ ఇవ్వకపోతే వచ్చే శిక్షలు
మీరు మీ వద్ద ఉన్న నగదుకు సరైన వివరణ ఇవ్వకపోతే, Income Tax శాఖ అధికారులు పన్ను మరియు జరిమానాలను విధించవచ్చు.
- అదనపు పన్ను: మీరు చూపించలేని ఆదాయంపై, 60% పన్ను, 25% సర్ఛార్జ్ మరియు 4% సెస్ విధిస్తారు. దీని మొత్తం 78% పన్ను అవుతుంది.
- జరిమానా: అదనపు పన్ను చెల్లించడంతో పాటు, జరిమానా కూడా విధించవచ్చు. ఈ జరిమానా పన్ను మొత్తంలో 50% వరకు ఉండవచ్చు.
- అధిక పన్ను: నగదు నిల్వకు సరైన వివరణ ఇవ్వని పక్షంలో, మీ వద్ద ఉన్న నగదును చట్ట విరుద్ధమైన ఆదాయంగా పరిగణించి, దానికి అదనపు పన్ను విధిస్తారు.
- కఠినమైన శిక్షలు: తీవ్రమైన నేరాలకు, న్యాయ వ్యవస్థ ద్వారా కఠినమైన శిక్షలు విధించవచ్చు. ఆదాయపు పన్ను చట్టం 1961 కింద కొన్ని నేరాలకు జైలు శిక్ష కూడా విధించవచ్చు.
ముగింపు
Income Tax చట్టం 1961 ప్రకారం, ఒక వ్యక్తి తన ఇంట్లో ఎంత నగదు నిల్వ ఉంచుకోవచ్చో అనేదానిపై నిర్దిష్ట పరిమితి లేదు. అయితే, పెద్ద మొత్తంలో నగదు నిల్వ ఉన్నప్పుడు, ఆ నగదుకు సరైన మూలం ఉండాలి. అలాగే, నగదు లావాదేవీలకు సంబంధించి ఆదాయపు పన్ను శాఖ విధించిన పరిమితులను పాటించాలి. ఏ ఆర్థిక లావాదేవీ అయినా, దానిని బ్యాంక్ ద్వారా లేదా డిజిటల్ పద్ధతులలో చేయడం ఉత్తమం. మీరు ఏదైనా పెద్ద లావాదేవీ జరిపినప్పుడు, దానిని ఆదాయపు పన్ను రిటర్నులలో చూపించడం చాలా ముఖ్యం. ఎల్లప్పుడూ ఆదాయపు పన్ను నిబంధనలను పాటించండి, తద్వారా మీరు పన్ను మరియు జరిమానాల నుండి తప్పించుకోవచ్చు. మీరు మీ వద్ద ఉన్న నగదు గురించి ఏవైనా ప్రశ్నలు ఉంటే, ఒక చార్టర్డ్ అకౌంటెంట్ (సీఏ) ను సంప్రదించి సలహా తీసుకోవడం ఉత్తమం. ఈ సమాచారం మీకు ఆదాయపు పన్ను చట్టం గురించి సరైన అవగాహన కల్పిస్తుందని ఆశిస్తున్నాం.